Наурыздың 1-і күні әлемде АИТВ-мен өмір сүретін адамдарды кемсітуге қарсы күрес күні атап өтіледі. 2025 жылы ол «Біз бірміз» ұранымен өтеді.
Дүниежүзілік қауымдастықтар АИТВ-ға қарсы іс-қимылдың тұрақтылығында және денсаулық сақтау саласындағы жаһандық күш-жігерде шешуші рөл атқарады. Олар АИТВ-мен өмір сүретін және эпидемиядан зардап шеккен барлық адамдарға құрметпен және лайықты көзқараспен қарауды қамтамасыз ету миссиясына үнемі адал. Алайда, 40 жылдан астам уақыт бойы қауымдастықтар медициналық қызметтердің барлығына, соның ішінде ең осал топтарға қол жетімділігін қамтамасыз етудегі жетекші рөліне қарамастан, көптеген қиындықтарға – стигматизацияға, кемсітушілікке, қылмыстық жауапкершілікке, қаржыландырудың қысқаруына және саяси қысымға тап болды.
Бұл нөлдік кемсітушілік күні ЮНЭЙДС мемлекеттерді, донорларды және серіктестерді өз міндеттемелерін орындауға, сондай-ақ қауымдастықтарды АИТВ-ға тұрақты жауап беру жұмысында қолдауға шақырады, бұл: қауымдастықтар басқаратын ұйымдар үшін кемсітушілік пен қудалаусыз әрекет ету еркіндігіне; қоғамдық ұйымдар үшін тұрақты қаржыландыруды тіркеу және алу мүмкіндігіне; осал адамдарға медициналық қызмет көрсетуде қауымдастықтарды қолдауға кепілдік береді және маргиналды топтарға; негізгі топтардың криминализациясына, стигмаға, кемсітушілікке және гендерлік теңсіздікке қарсы күресті қоса алғанда, адам құқықтарының сақталуын бақылау бойынша қауымдастықтардың жұмысын қаржыландыру; АИТВ-мен өмір сүретін адамдар мен халықтың негізгі топтары үшін қызметтердің қолжетімділігі мен қолайлылығын қамтамасыз ететін бағдарламаларды бірлесіп әзірлеу, іске асыру және мониторингтеу үшін қауымдастық өкілдерін мемлекеттік денсаулық сақтау құрылымдарына қосуды кепілдендіреді.
Қауіп тобында немесе эпидемиядан зардап шеккен адамдар қатарындағы АИТВ-мен өмір сүретін адамдар қауымдастығы АИТВ-ға қарсы күресте алдыңғы қатарда. Олар медициналық қызметтерге қол жеткізуді қамтамасыз етеді, пациенттермен сенімді қарым-қатынас орнатады, инновациялар енгізеді, саясаттың орындалуын бақылайды және адам құқықтарын бұзғаны үшін жауапкершілікті талап етеді.
Алайда, қауымдастықтардың айқын ықпалына қарамастан, олардың үлестері бағаланбайды, ресурстар жеткіліксіз, ал бірқатар елдерде қоғамдық бастамалар толығымен шабуылға ұшырайды. Азаматтық қоғамды қудалау және маргиналды қауымдастықтардың құқықтарын бұзу АИТВ ның алдын алу және емдеу жұмыстарына кедергі келтіреді.
Қаржыландырудың жеткіліксіздігі қауымдастықтардың тиімді жұмыс істеуіне және табысты бастамаларды кеңейтуге кедергі келтіреді. Егер бұл кедергілер жойылса, қоғамдық ұйымдар ЖИТС індетін тоқтату мақсатына одан да көп үлес қоса алады. АИТВ бойынша мақсаттарға қол жеткізу үшін 2030 жылға қарай қоғамдық бастамаларды тұрақты қаржыландыруды қамтамасыз ету қажет.
АҚШ тарапынан қаржыландыруының өзгеруінен туындаған қазіргі дағдарыс АИТВ-ның өмірлік маңызды бағдарламаларына, соның ішінде алдын алу, емдеу, күтім және қолдау жөніндегі қоғамдық бастамаларға үлкен алаңдаушылық пен қауіп төндірді.
Бүгінгі күні АИТВ-ға байланысты стигма мен кемсітушілікті жою жөніндегі жаһандық серіктестік аясында біріккен елдер мен серіктестерге қолдау көрсету бұрынғыдан да маңызды. Қауымдастықтардың негізгі рөлі мен көшбасшылығының арқасында бұл механизм АИТВ-ға әділ және инклюзивті жауап беруге ықпал ете отырып, жүйелік кедергілер мен теңсіздіктерді жою бойынша катализаторға айналды.
