Тамыздың 1-7 аралығында Қазақстанда «Омыраумен емізуді қолдау – болашаққа инвестиция» ұранымен омыраумен емізу апталығы басталды.
Омырау сүті-бұл жай ғана тамақтану емес, сонымен бірге баланың өсуіне қажетті барлық заттарды қамтитын, сонымен бірге маңызды қорғаныс рөлін атқаратын ерекше қоректік кешен. Бірегей құрамының арқасында омырау сүті иммунитетті нығайтады, ағзаға инфекциялармен күресуге көмектеседі және маңызды даму процестерін реттейді. Әсіресе, омырау сүті баланың ағзасы мен жүйелерінің жұмысына әсер етіп, жасушалардың дұрыс дамуына және өз функцияларын орындауға көмектеседі.
ДДҰ мен ЮНИСЕФ мәліметтері бойынша, омырау сүтімен емізу тәжірибесі балалардың да, олардың аналарының да денсаулығы мен өмір сүруіне тікелей әсер етеді. Дұрыс емес немесе жеткіліксіз емізу диарея жағдайларының жартысына жуығын және нәрестелердегі респираторлық аурулардың үштен бірін тудырады. Бұл жағдайлар ерте жаста үлкен қауіп төндіреді және ұзақ мерзімді әсер етуі мүмкін. Сонымен қатар, аналар үшін омырау сүтімен емізу босанғаннан кейінгі асқынулардың, жүрек ауруларының, сондай-ақ сүт безі мен аналық без қатерлі ісігінің қаупін азайтады.
Сауатты бағытталған ресурстар мен мемлекеттік бастамалар қазірдің өзінде айтарлықтай нәтиже беруде: 2023 жылдан бастап өмірдің алғашқы алты айында тек омырау сүтімен емізетін нәрестелердің үлесі орта есеппен 10%-ға, ал бірқатар елдерде 20%-ға өсті.
Ұзақ емізу (2 жасқа дейін) нәрестедегі артық салмақ пен семіздік қаупінің 12% төмендеуімен, сондай-ақ 2 типті қант диабетінің даму ықтималдығының 35% төмендеуімен байланысты. Сонымен қатар, омырау сүтімен емізу тәжірибесінің күшеюі жыл сайын бүкіл әлем бойынша балалар арасында 820 000-нан астам мезгілсіз өлімнің алдын алады.
Қазақстанда омырау сүтімен емізу проблемалары аналар арасында білім мен қолдаудың жетіспеушілігі, сондай-ақ омырау сүтімен емізуді қолдау үшін жеткілікті инфрақұрылым мен ресурстардың болмауы болып табылады. Омыраудың емізудің артықшылықтарына қарамастан, Қазақстанда 6 айға дейінгі балалардың тек 37,8% - ы ғана тек қана омырау сүтімен қоректенеді. Дамыған елдерде әрбір бесінші бала омырау сүтімен емізілмейді, ал кедей және дамушы елдерде жиырма бестің бірі.
АИТВ-мен өмір сүретін аналарға баланы емізу мүлдем ұсынылмайтындығын айта кеткен жөн, өйткені АИТВ-ның анадан балаға берілу қаупі бар. Аурудың ⅓ бөлігін нәрестелер дәл осылай жұқтырған деп саналады. Омыраумен емізу кезінде АИТВ жұқтыру қаупі ілеспе инфекцияларға, босанғаннан кейінгі сүт безінің қабынуының (мастит) болуына немесе болмауына, баланың ауыз қуысының шырышты қабығының патологиясына байланысты.
Зерттеулер көрсеткендей, АИТВ-ны нәрестеге беру қаупі әсіресе емізудің бірінші айында жоғары болады. Ол сондай-ақ аралас емізу, омырау сүтімен емізу арасындағы бос орындардың ұлғаюы кезінде жоғары.
Омыраумен емізу кезінде АИТВ-ның берілуін болдырмау үшін нәрестені жасанды тамақтандыруға ауыстыру ұсынылады.
